Fontanna i rzeźba żaka na Placu Mariackim.

Uroczo położony ładny Pomnik Żaka na Placu Mariackim jest wart zobaczenia gdyż celowo wzoruje się on na rzeźbach Wita Stwosza, jako ukłon rzemieślników Krakowa dla wybitnego niemieckiego rzeźbiarza tworzącego ponad 500 lat temu.

Pomnik ten znajduje się na Placu Mariackim przylegającym do Rynku Głównego obok Kościoła Mariackiego wzniesionego w latach 1290 – 1300 r. (Kościół archiprezbiterialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie).

fot. Piotr Wujec AD 2024

Plac Mariacki gdzie znajduje się pomnik żaka powstał w 1802 roku w miejscu dawnego średniowiecznego cmentarza, jaki był przy Kościele Mariackim.

Plac Mariacki w Krakowie
fot. Piotr Wujec

Pomnik żaka powstał w 1958 roku, był on darem artystów rzeźbiarzy Krakowa dla ich miasta.

Autorem projektu fontanny z figurą żaka był krakowski artysta Jan Budziłło.

Samą figurę Żaka wyrzeźbił w tak uroczy sposób Franciszek Kalfas.

Moją uwagę zwracają detale figury warte zobaczenia.

fot. Piotr Wujec AD 2023

Wit Stwosz był niemieckim rzeźbiarzem z Norymbergi (stolica Frankonii jednego z historycznych księstw niemieckich, Niemcy są jednolitym państwem dopiero od 1871 roku). Przybył On do Krakowa w XV w. i wyrzeźbił dla Kościoła Mariackiego w latach 1477–1489 największe w Europie gotyckiej retabulum (retabulum - nastawa ołtarzowa).

Rzeźba żaka, Kraków
fot. Piotr Wujec AD 2024

Jak Polskę i Kraków było stać na tak piękne budowle i rzeźby w XV w.?

Dzieła Wita Stwosza powstały w okresie Złotego Wieku Królestwa Polskiego, nim Polacy zrobili błąd w postaci zawarcia Unii Lubelskiej (1569 r.), tj. włączenia do szlachty polskiej Rusinów wraz z ziemiami o innej kulturze politycznej niż polska, ziem spoza kręgu kultury łacińskiej (zachodniej do jakiej należymy my Polacy), z jednoczesnym kosztownym zaangażowaniem Królestwa Polskiego w obronę ziem ruskich. Ziem ruskich tak chętnie oddanych wóczas Polsce przez Wlk. Ks. Litewskie celem doprowadzenia do wygodnej dla Litwinów sytuacji, tj. aby Krona Polska, tak jak Wlk. Ks. Litewskie też zaczęła graniczyć z księstwami rosyjskimi, w tym Księstwem Moskiewskim. 

O negatywnych skutkach dla Polaków Unii Lubelskiej napisało wielu polskich historyków, w tym pochodzących z kresowej szlachty, np. Jasienica. 

Niestety my Polacy żadnych wniosków z historii nie wyciągamy…

Wracając do rzeźby to uważam, że warto będąc w Krakowie zobaczyć:

 Plac Mariacki, 

fontannę z rzeźbą żaka,

oba przylegające do placu kościoły.

Dziękuję za uwagę

Piotr Wujec