Okręty ratownicze projektu 570M od 50 lat w służbie MW. Polskie konstrukcje odc.31.

W Gdyni koło Muzeum Emigracji miałem przyjemność zobaczyć przedstawiciela serii udanych polskich okrętów ratowniczych. Historia nas Polaków nauczyła jak ważnym jest posiadanie floty o dużym zasięgu, przez wzgląd na fakt, że pokład okrętu jest „przedłużeniem” terytorium państwa, był nim gdy Polskę zajęli Niemcy i Rosjanie w 1939 r.

Od początku lat 70 XX w. Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) postawiła na polskie stocznie oraz modernizację Marynarki Wojennej (MW). Postanowiono zaprojektować „od zera” w Polsce okręty pomocnicze MW. Efektem były polskiej konstrukcji okręty ratownicze projektu 570 ORP „Lech” i ORP „Piast”.

Okręty ratownicze projektu 570 już od 50 lat służą w naszej MW. Tak długi okres ich służby jest wynikiem smutnej ponad 20 letniej zapaści naszej MW, na skutek braku zamówień nowych jednostek ze strony kolejnych polskich rządów.

Zapaści widocznej do czasu zamówienia polskiej konstrukcji:

- sześciu holowników morskich proj. B860 zam. w 2017 roku,

- niszczycieli min Kormoran proj. 601 zamówionych:

trzech w 2013 r.,

kolejnych trzech w 2017 r.;

- okrętu ratowniczego „Ratownik”, zamówionego w 2017 r.

Wodowanie

Pierwszy okręt projektu 570, tj. ORP „Piast” został zwodowany w 1973 roku, od jego nazwy wywodzi się nazwa serii okrętów projektu 570 Piast.

Seria okrętów proj. 570 Piast wybudowanych w PRL to zwodowane:

- 1973 ORP Piast

numer burtowy 281 naszej MW, podniesienie bandery 26.01.1974 r.

- 1974 r. ORP Lech

nr burtowy 282 naszej MW, podniesienie bandery 30.10.1974 r.

- 1976 r. „Otto von Guericke”

dla marynarki NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna).

ORP Lech
fot. Piotr Wujec

Projekt okrętów opracował Pion Okrętów Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku.

Polscy konstruktorzy wprowadzili w okrętach ratowniczych Piast szereg bardzo nowoczesnych technicznych nowinek w zakresie systemów: radarowych, nawigacyjnych, sonaru oraz nurkowych.

Zadania i możliwości

Okręty proj. 570 były przystosowane obok zadań ratowniczych też do:

- poszukiwania wraków okrętów na dnie morskim;

- holowania innych jednostek, również na otwartym morzu;

- ściągania okrętów z mielizn;

- prowadzenia prac nurkowych (dzwon ratowniczy);

- dekompresji (komora dekompresyjna);

- zadań remontowych 

(narzędzia, żurawie, system do naprawy poszycia kadłubów);

- system do podnoszenia wraków z dna;

- system do podawania powietrza na uszkodzony op;

- wypompowywania wody z uszkodzonego ratowanego okrętu;

- odkażania i prac na powierzchni morza.

Polscy inżynierowie zaprojektowali wielozadaniowe dobre okręty.

Ciekawostki

Pierwszy raz użyto dzwonu nurkowego Piasta w 1978 r. do zejścia na głębokość 30 m.

Natomiast po zamontowaniu w 1981 roku nowego systemu do nurkowych prac głębinowych ORP Piast wspierał naukowców swoim dzwonem nurkowym w pracach na głębokości do 70 m.

Wykorzystanie

Operacyjne

ORP Piast podawał po raz pierwszy w 1976 r. paliwo polskiemu okrętowi rozpoznawczemu ORP Wodnik na Atlantyku, gdzie w ramach Układu Warszawskiego zadania śledzenia sił NATO wykonywały też okręty MW.

Prowadziły oba okręty za PRL dozory bojowe na Bałtyku i Atlantyku.

Natomiast w okresie III RP ORP Piast brał udział w operacjach NATO.

Cywilne

W 1980 roku ORP Piast i ORP Lech holowały wieżę wiertniczą podczas poszukiwania ropy na Bałtyku. ORP Piast brał udział w poszukiwaniu kruszywa w Bałtyku.

ORP Lech 
fot. Piotr Wujec

Dzielność

Właściwości morskie (dzielność morska) okrętów projektu 570 jest oceniana bardzo wysoko w opracowaniach. Jest ona tak wielka, że umożliwia wykonywanie zadań przez te okręty praktycznie przy każdym stanie morza. Z powodu dużej ich dzielności morskiej brały one udział w szeregu akcji ratowniczych pomagając statkom cywilnym.

Modernizacja do projektu 570M

W połowie lat 90 tych XX w. pojawił się problem konieczności wybudowania nowych okrętów ratowniczych gdyż okręty typu Piast miały już ponad 20 lat służby za sobą. Z powodu braku środków zdecydowano się na modernizację i remont polskimi siłami najpierw ORP Piast, a następnie ORP Lech.

ORP Lech został bardziej zmodernizowany od ORP Piast, na skutek tego oba okręty różnią się dziś wyglądem.

Modernizacja ORP Lech objęła:

- nowe hydrauliczne kabestany cumownicze,

- dwa stery strumieniowe ułatwiające manewrowanie,

- nowe radary nawigacyjne oraz systemy,

- wyposażenie okrętu w zdalnie sterowany pojazd podwodny,

- dodanie szybkiej łodzi ratunkowej SŁR-7500 na pokładzie,

- nowy duży bom przeładunkowy,

- dobudowanie na rufie ażurowego specjalnego pokładu lotniczego,

pokładu przystosowanego do przyjmowania zrzutów lub przekazywania rozbitków z pokładu śmigłowca,

- zamontowanie urządzeń do odsalania wody morskiej;

- rozbudowanie zaplecza medycznego.

fot. Piotr Wujec

Parametry

okrętów ratunkowych projektu 570M:

1) prędkość max. 15,9 węzła przy stanie morza 2 i sile wiatru 3 st.;

2) moc silników 3600 KM;

3) zasięg:

3850 Mm przy prędkości max.,

6240 Mm przy prędkości 12 węzłów,

w obu ww. wypadkach dane dla stanu morza 3;

4) wyporność / zanurzenie:

wyporność standardowa 1668 ton / zan. 3,88 m,

wyporność normalna 1787 ton / zan. 4,08 m,

wyporność max 1923 tony / zan. 4,30 m,

5) zapasy:

wody - 38 t.

paliwa - 180 t.

oleju – 18,5 t.

Żywości – 3,6 t.

6) załoga: 21 oficerów i marynarzy

7) autonomiczność: 21 dni

8) wymiary:

długość całkowita – 73,4 m

szerokość max. - 12 m

wysokość max n.p.m. - 20 m

Źródło

Polecam celem zdobycia wiedzy o naszej MW monografię pod redakcją naukową Henryka Sołkiewicza, pt.: 

„Ewolucyjny rozwój sił okrętowych Marynarki Wojennej w latach 1945 – 2010” , 

wydaną w 2018 r. przez Akademię Marynarki Wojennej w Gdyni. 

W lipcu 2024 roku miałem przjemność nakręcić ORP Lech wpływajacy do bazy 3 Flotylii Okrętów w Gdyni (Port Wojenny w Gdyni).

Podsumowując

Mimo upływu 50 lat obie jednostki (ORP Piast i ORP Lech) są nadal wartościowym i sprawdzonym wsparciem dla naszej MW.

Dlaczego?

Polskiego projektu okręty ratownicze mogą pływać wykonując zadania:

- aż do stanu morza 8,

- aż do siły wiatru 9-10 w skali Beauforta,

- na dużych dystansach,

- w każdym rejonie.

Jak widać mamy świetnych polskich inżynierów potrafiących projektować przez dziesiątki lat wartościowe konstrukcje. Ważne aby Państwo Polskie stawiało na polskie konstrukcje.

Dziękuję za uwagę

Piotr Wujec